بررسی جایگزینی هسته رسی مرکزی با دیوار آب بند بتن پلاستیک در بدنه سد مخزنی سومبار

سدهای خاکی با هسته رسی عمدتاً بدلیل خصوصیات مناسب فنی و نیز ملاحظات اقتصادی و اجرایی در کشور جایگاه ویژه ای یافته بطوریکه عمده سدهای ساخته شده در کشور در این رده قرار می گیرند. در این نوع سدها عمدتاً اجرای هسته و فیلترهای مجاور آن در مسیر بحرانی احداث سد قرار می گیرند در حالیکه پوسته های درشت دانه با سهولت و سرعت بالا قابل اجرا می باشد.با توجه به این مطلب امکان جایگزینی هسته رسی با مصالح آب بند مناسب دیگر مورد بررسی قرار گرفته که از جمله این مصالح استفاده از بتن پلاستیک در بدنه سد به جای هسته رسی می باشد.بتن پلاستیک در آب بندی پی سدها در کشور بصورت گستردهتاکنون مورد استفاده قرار گرفته است در صورتیکه استفاده از آن به عنوان المان آب بند در بدنه سد کمتر مورد توجه قرار گرفته است.ایده مطرح شده در این زمینه اجرای بتن پلاستیک در مرکز بدنه سد با انجام حفاری مرحله ای در پوسته های درشت دانه می باشد. این پیشنهاد از دیدگاههای مختلف قابل نقد و بررسی بوده که عمده آن مسائل مرتبط با صلبیت دیوار بتن پلاستیک در قیاس با پوسته های خاکی سد و انتقال تنش به دیوار ونیز احتمال شکست دیوار در شرایط استاتیکی و دینامیکی است.در این مقاله به روش عددی به بررسی عملکرد دیوار آببند پیشنهادی به عنوان المان آب بند در بدنه یک سد مخزنی که بر روی آبرفت در حال احداث است (سد مخزنی سومبار)، پرداخته می شود.نتایج تحلیل های استاتیکی حاکی از آن است که با توجه به نشست پذیری قابل توجه پی آبرفتی احتمال شکست دیوارآب بند در ترازهای پایین بدنه سد وجود دارد و برای سد سومبار این جایگزینی به لحاظ فنی امکانپذیر نمی باشد.

کلمات کلیدی:

سد خاکی با هسته رسی، دیوار آب بند، بتن پلاستیک

نویسندگان :

علی اخترپور(دکترای عمران-مکانیک خاک- کارشناس بخش سدسازی شرکت مهندسین مشاور مهار آب مشهد)

علی ظهوریان (کارشناس ارشد مکانیک خاک- کارشناس بخش سدسازی شرکت مهندسین مشاور مهار آب مشهد)

بابک صدیقیان آستانه (کارشناس ارشد سازه هيدروليکي- مدير بخش سدسازي شرکت مهندسين مشاور مهارآبمشهد)

روح ا... غلامی (کارشناس عمران- مدیر طرح سد مخزنی سومبار- شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی)

اولین کنفرانس ملی مهندسی ژئوتکنیک ایران (1392)